Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման երկակի ստանդարտները՝ պատերազմի սադրանք

06.07.2012, Իրավունք

2012թ. հուլիսի 4-9-ը Մոնակոյում տեղի է ունենալու ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի հերթական նստաշրջանը, որը, կարծում եմ, նստաշրջանի յուրաքանչյուր մասնակցի խորհել է տալու արդի աշխարհակարգի, իր երկրի օրախնդիր հարցերի մասին, որոնց լուծումը ԵԱՀԿ շրջանակում՝ ժամանակի հրամայականն է։ Հայաստանի համար, անշուշտ, նման հարց է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորումը, որի ընթացքն, ըստ իս, վտանգավոր փուլ է մտել։ Այսպես, ս.թ. հունիսի 4-ին Ադրբեջանն ակտիվ դիվերսիոն պատերազմը ղարաբաղյան ճակատից տեղափոխեց Հայաստանի Հանրապետության պետական սահման, միևնույն ժամանակ չեն դադարում դիպուկահարների կրակոցներն ինչպես Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության, այնպես էլ Հայաստանի հետ ողջ սահմանի երկայնքով։ Ադրբեջանական ճուռակներին չեն կանգնեցնում Ռուսաստանի, ԱՄՆ և Ֆրանսիայի նախագահների միահամուռ պահանջն ու նախազգուշացումը, որոնք 2012թ. հունիսի 19-ին Լոս Կաբոսում հանդես են եկել ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ հերթական՝ չորրորդ համատեղ հայտարարությամբ, որում, մասնավորապես, նշվում է. «Ռազմական ուժի կիրառումը չի հանգեցնի հակամարտության կարգավորման, այլ միայն կերկարացնի տառապանքներն ու արհավիրքները, որոնց տասնամյակներ շարունակ ենթարկվում են ժողովուրդները, որ ապրում են այդ տարածաշրջանում։ Միայն խաղաղ կարգավորումը բանակցությունների միջոցով թույլ կտա դուրս գալ ստեղծված վիճակից ու անվտանգ ապագա ու բարգավաճում ապահովել տարածաշրջանի համար»։

Շարունակելով զինված դիվերսիան՝ Ադրբեջանն ըստ էության անտեսում է նաև այն անհանգստությունը, որը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացում առաջընթացի բացակայության առիթով հայտնել է ԵԱՀԿ Գլխավոր քարտուղար Լամբերտ Զանյերը ս.թ. հունիսի 26-ին Վիեննայում կայացած ԵԱՀԿ «Անվտանգության օրեր» (“Security Days”) կոնֆերանսում։ Ադրբեջանի իշխանություններն անպատասխան են թողել նաև Քեթրին Էշթոնի 2012թ. հունիսի 9-ի հայտարարությունը, որում ԵՄ արտաքին և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր ներկայացուցիչը խիստ անհանգստություն էր հայտնել «Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին, ինչպես նաև Լեռնային Ղարաբաղի հետ շփման գծում հունիսի 4-ին, 5-ին և 6-ին տեղի ունեցած միջադեպերի առիթով» և խորին ափսոսանք՝ «մարդկային կորուստների առնչությամբ»։ Ապշերոնյան քաղաքական գործիչներն ականջ չդրեցին նաև Քեթրին Էշթոնի վճռական հորդորին. «(ԵՄ) բարձր ներկայացուցիչը կոչ է անում երկու կողմերին խստորեն հարգել հրադադարի ռեժիմը և զսպվածություն ցուցաբերել թե՛ տեղերում, թե՛ հնչող հայտարարություններում` կանխելու համար իրավիճակի հետագա լարումը, որը բավականին վատթարացել է վերջին ամիսների ընթացքում: Ուժի և դրա սպառնալիքի կիրառումը, ինչպես նաև ստատուս-քվոն չեն նպաստում գոյություն ունեցող հակամարտության կարգավորմանը»։ Նշված հայտարարությունների և Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից դրանց լիակատար անտեսման համատեքստում ակամա հարցեր են ծագում. ինչի՞ վրա է հիմնվում Իլհամ Ալիևի՝ չդադարող արյունահեղության համար սեփական անպատժելիության վստահությունը, ինչպես նաև՝ ինչո՞վ է պայմանավորված նրա ռազմատենչ հռետորաբանությունը։

«ՈՂՋՈՒՆՈՒՄ ԵՄ ԱՐԱՄ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ՈՂՋԱՄՏՈՒԹՅՈՒՆԸ»

29.06.2012, Իրավունք

Հունիսի 26-ին, Ազատության հրապարակում տեղի ունեցած ՀԱԿ սակավաթիվ հանրահավաքի ժամանակ, ՀՀՇ վարչության նախագահ եւ ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության անդամ Արամ Մանուկյանը, իր հերթական, չինքնահաստատված ելույթի ժամանակ հայտարարել է, որ այսուհետ իրենք չեն պատասխանելու ԱԺ պատգամավորներ` ԱՄ կուսակցության նախագահ Արտաշես Գեղամյանի, ՍԻՄ նախագահ Հայկ Բաբուխանյանի եւ «Քրիստոնեա-դեմոկրատական» կուսակցության նախագահ Խոսրով Հարությունյանի ելույթներին: Դե բնականաբար, որտեղի՞ց պատասխանեն, եթե պատասխան չունեն: Այնուամենայնիվ, այս կապակցությամբ պարոն Գեղամյանը կարծում է. «Սա խոսում է նրա մասին, որ անցած ժամանակահատվածում, մայիսի 6-ից հետո, Արամ Մանուկյանը բավականին ճիշտ հետեւություններ է արել: Արձագանքելու համար Հայկ Բաբուխանյանի, Խոսրով Հարությունյանի եւ Արտաշես Գեղամյանի ելույթներին, առնվազն մեր կրթվածության գոնե 10 տոկոսի չափով պետք է պատրաստված լինի գործիչը, որպեսզի գոնե ելույթներում բերված բառերի բովանդակային իմաստն իմանա: Ուստի ես ողջունում եմ  պարոն Մանուկյանի ինքնաքննադատական այդ գնահատականը եւ կարծում եմ, որ, այո, եթե նա ուշադիր հետեւի մեր ելույթներին, աշխատի իր վրա, ապա 2017թվականին, երբ 5-րդ գումարման Ազգային ժողովն արդեն իր աշխատանքները ավարտած կլինի, նա գոնե 40-45 տոկոսով կհասկանա մեր երեք պատգամավորների ելույթների բովանդակությունը: Ես ողջունում եմ իր այդ ողջամիտ, իրատեսական մոտեցումը»:

«ՀՀԿ-Ի ՀԱՄԱՐ ԿՈԱԼԻՑԻԱ ԿԱԶՄԵԼԸ ԻՆՔՆԱՆՊԱՏԱԿ ՉԻ ԵՂԵԼ»

17.05.2012, Իրավունք

Շարունակում ենք ներկայացնել կարծիքներն այն մասին, թե արդյոք կոալիցիա անհրաժե՞շտ է, թե՞ ոչ նորընտիր Ազգային ժողովում:
ԱԺ պատգամավոր ԱՐՏԱՇԵՍ ԳԵՂԱՄՅԱՆ. «ՀՀ-ի համար ներկայումս թիվ մեկ խնդիրը, ըստ իս, դա ազգի միաբանության ապահովումն է: Դրանից հետո, այո, անհրաժեշտ է, որ լինի կոալիցիա: Սակայն առանձին քաղաքական ուժեր, ոչ թե այդ գիտակցումով են ցանկանում կոալիցիա կազմել, այլ այն, որ այս կամ այն նախարարական պորտֆելին տիրեն: Եվ եթե նման կերպ են ցանկանում կոալիցիա ստեղծել, անշուշտ, դա պահանջված չէ: ՀՀԿ-ն ինչպես ամբողջ ընտրապայքարում, այնպես էլ հիմա իրեն դրսեւորում է խիստ պետականամետ ուժերի դիրքերից, եւ պետականամետ ուժերը 2013 թվականի փետրվարին կայանալիք նախագահական ընտրություններում սատարելու են գործող ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին: Այդ պարագայում Հայաստանի եւ Արցախի նկատմամբ թշնամաբար տրամադրված բոլոր ուժերը կհասկանան, որ ՀՀ-ի քաղաքական ընտրանին միաձույլ եւ համախմբված է գերագույն գլխավոր հրամանատարի շուրջը, եւ արդեն զերծ կմնան Հայաստանը ներսից «նարնջագույններով» եւ «հինգերորդ շարասյուներով» քայքայելուց»:
Ո՞ւմ հետ եք կոալիցիա տեսնում հարցին ի պատասխան պարոն Գեղամյանը նկատեց. «Այդ հարցը ճիշտ կլինի ուղղեք ՀՀԿ-ի ղեկավարությանը, քանի որ իրենք են լիարժեք տիրապետում այն տեղեկատվություններին, որն իմանալով միայն կկարողանաս ճիշտ պատասխանել այդ հարցին: Բացի այդ` իմ կողմից շատ անհամեստ կլինի, որ տվյալ պարագայում, բանակցային գործընթացներում ինչ-որ տեսակետ հայտնեմ: Կարեւորն այն է, որ ռազմավարական խնդիրները ճիշտ ներկայացվի հանրությանը եւ հանրությունը հասկանա, որ կոալիցիա կազմելը ՀՀԿ-ի համար երբեւէ ինքնանպատակ չի եղել, եւ կուսակցությունը հանդես գալով բացարձակ հաղթողի դիրքերից, էլի կարեւորում է ոչ թե սեփական իշխանավարության շարունակությունը, այլ ազգի կոնսոլիդացիայի խնդիրը, քանզի դա է պահանջված Հայաստանի պետականության պահպանման համար»:

ԻՆՔՆ ԻՐԵՆ ՀԱՂԹԱՀԱՐԵԼՈՎ

15.05.2012, Հայոց աշխարհ

Փորձությունների ծանր պահերին, թերևս, դուրս են հորդում սովորական օրերին հոգուդ խորքում ծվարած զգացումները, ի հայտ են գալիս մարդկային բնավորության մինչ այդ թաքուն գծերը։ Դեպքը, որի ակամա վկան դարձա ես, միանգամայն նորովի բացահայտեց, թվում է՝ ինձ վաղուց հայտնի լեգենդար մարդու՝ Զորի Հայկի Բալայանի կերպարը։ Երեք օր առաջ, մայիսյան մի խաղաղ երեկո, նրանց տուն «այցելեց» դժբախտությունը։ Ողբերգական վթարից զոհվեց նրա փեսան՝ հիանալի բժիշկ, նրա համար հարազատ որդի դարձած Դավիթ Գասպարյանը։ Դավթի մահվան լուրն առնելուց հետո վրա հասած ծանր ժամերին Զորի Բալայանի ընկերներն ու մտերիմները, ովքեր մտովի, ովքեր էլ՝ բարձրաձայն, մի հարց էին տալիս. ինչո՞ւ է աշխարհն այսքան անարդար, ինչո՞ւ է այսքան փորձություն ծանրանում մի մարդու ուսերին։ Զորի Բալայանի կյանքի պատմությունը մեզնից յուրաքանչյուրին ստիպում է խորհել մեր կյանքի սեփական ուղու, մեր կոչման, մեր ընդհանուր հայկական ճակատագրի, անցածի ու հնարավոր գալիքի մասին։ Զորի Հայկի Բալայանը զարմանալի ճակատագրի տեր մարդ է, մարդ, որը, թվում է, իր կյանքի ամեն մի փուլում հաղթահարել է ինքն իրեն։ Լինի ծովագնացության ժամանակ, թե Ռյազանի բժշկական ինստիտուտում սովորելիս, Կամչատկայում, թե հայրենի Արցախում աշխատելիս, արդեն լեգենդ դարձած «Կիլիկիայի», թե «Արմենիայի» նավախելին, կամ էլ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի ամբիոնից ելույթ ունենալիս, երբ, թվում է, ամեն մարդ չէր կարողանա դիմանալ այդքան հզոր հոգևոր և ֆիզիկական լարվածությանը՝ նա ոչ միայն չկոտրվեց, այլև, հակառակը, ամրացավ։ Նա անսասան ժայռի նման մարմնավորում է հայոց, ղարաբաղյան ոգու ամրությունը։ Եվ այսօր, երբ հիշողությանս մեջ արթնանում են Արցախի հերոսները, նրանցից յուրաքանչյուրի բնավորության մեջ Զորի Բալայանից մի ինչ-որ բան եմ տեսնում։