ՇՐՋԱՊԱՏԻԴ ԳՅԱՄԵՐԸ ՔԱՇԻ, ԼԵՎՈՆ…

14.09.2010

Վերջին շրջանում «Ազգային Միաբանություն կուսակցությունը» ի դեմս նրա նախագահ Արտաշես Գեղամյանի, հանդես եկավ մի շարք վերլուծական հոդվածներով, որոնք վերաբերում էին մեր երկրի թե՛ ներքին և թե՛ արտաքին քաղաքականության հարցերին:

Գեղամյանի հեղինակած նյութերում բացառապես բարձրացվել էին խնդիրներ, որոնք ցանկացած հայրենասեր հայ մարդու համար լուրջ մտորումների առարկա պետք է դառնային: Ավա՜ղ, հայտնվեցին մարդիկ, ովքեր չորսոտանի հայտնի երազող կենդանու համառությամբ սկսեցին լվանալ Գեղամյանի «ոսկորները»: Սակայն, սիրելի ընթերցող, ոչ թե արտաքին քաղաքական հարցերի կամ տնտեսական քաղաքականության շուրջ նրա արտահայտած մտքերի կապակցությամբ, այլ` թե ինչու «Ազգային Միաբանություն կուսակցությունը» և նրա առաջնորդը 2008 թ. նախագահական ընտրություններին դեմ դուրս եկան Լևոն Տեր-Պետրոսյանի  թեկնածությանը, դրանով իսկ մեծապես սատարեցին Սերժ Սարգսյանին: Զավեշտն այն է, որ քննադատում են ոչ միայն լևոնականները, այլ նաև մարդիկ, ովքեր 2008 թ. նախագահական ընտրությունների ժամանակ, բառիս բուն իմաստով, պապանձվել էին, սարսափահար սպասելով իրենց սև ճակատագրի գալուստին, եթե, Աստված մի արասցե, ընտրվի Լևոնը: Այդ օրերին վերջիններս անթաքույց հիացմունք էին դրսևորում «Ազգային Միաբանություն կուսակցության» և նրա ղեկավար Արտաշես Գեղամյանի` Լևոնի վերադարձով սպառնացող վտանգից երկիրը փրկելուն ուղղված սկզբունքային կեցվածքից: Սերժ Սարգսյանն ընտրվեց Հայաստանի Հանրապետության նախագահ, դրանով իսկ, կարծես թե, սրանց համար վտանգն անցավ: Հիմա էլ, ի՞նչ է պատահել, կքննադատեն Գեղամյանի պահվածքը 2008 թ. նախագահական ընտրություններին, խնդիր ունենալով անաչառ երևալ դեռ մինչև օրս մոլորության մեջ գտնվողների աչքին:

Որքան էլ զարմանալի է, այս պարագայում ՀԱԿ-ի առաջնորդներն ավելի շրջահայաց գտնվեցին: Ողջամտությունը նրանց մոտ, թվում է, թե վերջապես գերիշխեց: Երկար պեղումներից հետո լևոնականները հասկացան և համոզվեցին, որ իր քաղաքական գործունեության ողջ ընթացքում Արտաշես Գեղամյանը մշտապես հանդես է եկել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի վարած քաղաքականության սուր քննադատությամբ: Ընդ որում, Գեղամյանը քննադատում է վերջինիս և՛ նրա նախագահության օրոք, և՛ մինչ օրս, հստակ ասելով, որ նրա վերադարձը իշխանության հղի է կործանարար կորուստներով մեր պետականության համար:

ՀԱՅ-ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԿՈՎԿԱՍՈՒՄ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՆ Է

08-09.09.2010

Առանց չափազանցության կարելի է ասել, որ անցած երկու շաբաթվա ընթացքում հայաստանյան ԶԼՄ-ների ուշադրության կենտրոնում էին գտնվում օգոստոսի 19-ից 20-ը Հայաստանի Հանրապետություն կատարած Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի պետական այցի շուրջ քննարկումները: ՌԴ նախագահի պետական այցի արդյունքը հանդիսացավ հինգ պայմանագրերից բաղկացած փաստաթղթերի փաթեթի ստորագրումը. «ՌԴ կառավարության և Հայաստանի կառավարության միջև Հայաստանի տարածքում ատոմային էլեկտրակայանի նոր էներգաբլոկներ կառուցելու համար համագործակցելու մասին», «ՀՀ կառավարության և ՌԴ կառավարության միջև առևտրային ներկայացուցչություններ փոխադարձաբար հիմնելու մասին» համաձայնագրեր, «ՀՀ կառավարության և ՌԴ կառավարության միջև հետընդունման (ռեադմիսիայի) մասին համաձայնագրի իրականացման կարգի մասին» կիրարկման արձանագրությունը, «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում՝ արտոնագրված ծառայությունների կենտրոնների և ռազմական տեխնիկայի ու տեխնիկական սպասարկման ու վերանորոգման համատեղ ձեռնարկությունների ստեղծման բնագավառում համագործակցության հարցերի մասին» փոխըմբռնման հուշագիրը: Սակայն, կասկածից վեր է, որ ՌԴ նախագահի պետական այցի արդյունքում ստորագրված ամենամեծ հնչեղություն ստացած փաստաթուղթը Հայաստանում Ռուսաստանի Դաշնության ռազմակայանի տեղակայման ժամկետը 49 տարով երկարաձգելու վերաբերյալ երկու երկրների պաշտպանության նախարարների՝ Անատոլի Սերդյուկովի և Սեյրան Օհանյանի կողմից ստորագրված, այսպես կոչված, № 5 արձանագրությունն էր: Նշենք, որ խնդրո առարկայի վերաբերյալ գործող պայմանագիրը ստորագրվել էր 1995 թ. մարտին և ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից վավերացվել 1997 թ.: Առավել սուր քննարկումները տեղի ունեցան ՌԴ-ի և ՀՀ-ի պաշտպանության նախարարների կողմից ստորագրված հենց այդ արձանագրության շուրջ: Ընդ որում, դրանից զատ, բազում քննարկումների առարկա դարձավ այդ արձանագրությամբ նախատեսված մայր Պայմանագրի հոդված 3-ի նոր խմբագրությունը, որի համաձայն՝ «Ռուսաստանյան ռազմակայանը Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվելու ժամանակաշրջանում, բացի Ռուսաստանի Դաշնության հետաքրքրությունների պաշտպանությունից, Հայաստանի Հանրապետության զինուժի հետ համատեղ ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության անվտանգությունը»: Հայ-ռուսական ռազմավարական համագործակցության հակառակորդներն այդ փաստաթուղթն ընդունեցին որպես ՀՀ-ին ուղղված վտանգ, որը, իբր, Հայաստանին սպառնում է ինքնիշխանության կորստով, ավելին՝ ՀՀ իշխանություններին մեղադրեցին «ազգային շահերի դավաճանության մեջ», «անկախության կորստի», «Ռուսաստանի վեհապետական նկրտումներին Հայաստանի ազգային շահերի ոտնահարման գնով նպաստելու» և մահացու այլ մեղքեր գործելու համար: Դրա հետ մեկտեղ, Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև համակողմանի զարգացման կողմնակիցները, ասես թե, վախվորած ջանում էին մեր հասարակայնությանը բացատրել, որ դա այնքան էլ այդպես չէ: Ծանոթությունը խնդրո առարկայի շուրջ տպագրված բազմաթիվ հրապարակումների հետ կարող էր երկակի տպավորություն ձևավորել. մի կողմից, գիտակցելով մեր տարածաշրջանում միջազգային ուժի կենտրոնների դերակատարության կշիռը, կարծես թե, պետք է ինքնին հասկանալի դառնար այն իրողությանը, որ դժվար է գերագնահատել ՌԴ նախագահի Հայաստան կատարած պետական այցի շրջանակում ստորագրված փաստաթղթերի նշանակությունն առաջիկա շուրջ 50 տարիների ընթացքում ՀՀ-ի անվտանգության երաշխիքների ապահովության գործում: Մյուս կողմից՝ ծավալված քննարկումների ընթացքում երևան եկավ տարակուսանք առաջացնող այնպիսի երևույթ, երբ պաշտոնական տեսակետ հայտնող հայաստանյան առանձին գործիչներ, չգիտես ինչու, սկսեցին արդարանալ ստորագրված փաստաթղթերի համար: Նման անընդունելի, արհեստականորեն և նրբին կերպով դրսից մեր հասարակությանը պարտադրված երկու երկրների միջև կայացած պայմանավորվածությունների այսպիսի մեկնաբանությունն առաջացրեցին երկակիության զգացողություն՝ ստեղծված իրավիճակի գնահատման առումով:

Ահա հենց այս անհանգստացնող իրողությունը մեզ դրդեց առանձին վերլուծությամբ հանդես գալու համար՝ խնդիր ունենալով անկողմնակալ գնահատել ստորագրված փաստաթղթերի նշանակությունը մեր երկրի ազգային անվտանգության համար: Սակայն, մինչ դրան անցնելը, համառոտ անդրադարձ կատարենք, թե վերջին շրջանում ինչպիսին է Հարավային Կովկասում ձևավորվող իրավիճակը:

ԲԱՐԴ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐ ԵՆՔ ԱՊՐՈՒՄ, ԵՎ ՍՊԱՍԵԼԻ Է ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԷԼ...

02-03.09.2010

Այս տապին մակրոտնտեսական վերլուծություն կատարելը բնավ էլ ամենահաճելի զբաղմունքներից չէ: Սակայն դրա անհրաժեշտությունը ծագեց, երբ օգոստոսի 2-ին եւ 5-ին Ազգային վիճակագրական ծառայությունը (ԱՎԾ) ու Կենտրոնական բանկը (ԿԲ) հրապարակեցին 2010 թ. առաջին կիսամյակում հանրապետության սոցիալ-տնտեսական եւ ֆինանսական վիճակը բնութագրող տեղեկագրերը:

Երկրի էկոնոմիկայում ստեղծված իրավիճակի վերլուծությունը դարձավ էլ ավելի արդիական, քանի որ հանրապետության գործադիր եւ ֆինանսական իշխանություններն այդ հրապարակումներից հետո փոխանակ լուրջ մեկնաբանություններ անելու, հանդես եկան ելույթներով, ուր ՀՆԱ-ի 6,7% աճի կապակցությամբ հիացական գնահատականներ հնչեցրին, թե «մենք արձանագրում ենք, որ, իսկապես, լրջագույն փոփոխություններ են տեղի ունենում տնտեսական համակարգում: Դա սպասվածից մի քանի անգամ բարձր ցուցանիշ է, որը լավատեսություն է մեզ հաղորդում...ե:

Իհարկե, կարելի էր այս եւ նույնաբովանդակ մյուս գնահատականներին, որոնց պակասը վերջերս չի զգացվում, վերաբերվել ցանկալին որպես իրականություն ներկայացնելու ձգտում, սակայն առկա զարգացումները, որոնք կարող են իրենց ազդեցությունը թողնել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վրա, հրամայաբար պահանջում են երկրում ստեղծված սոցիալ-տնտեսական դրությանը մոտենալ ազգային անվտանգության ապահովության տեսանկյունից:

Եվ սա պայմանավորված է նաեւ այն հանգամանքով, որ վերջերս՝ հուլիսի 22-ին, Հաագայում ՄԱԿ-ի Արդարադատության միջազգային դատարանը հրապարակեց իր խորհրդակցական եզրակացությունը առ այն, որ 2008-ին Սերբիայից Կոսովոյի անկախացման միակողմանի ինքնահռչակումը չի հակասում միջազգային իրավունքին:

Դրան հաջորդեցին ուժի միջազգային կենտրոնների՝ ԱՄՆ-ի եւ Եվրամիության հայտարարությունները, թե ընդունված բանաձեւը բնավ չի կարելի նախադեպ ճանաչել չկարգավորված այլ հակամարտությունների համար: Անշուշտ, դա չէր կարող անհետեւանք մնալ ադրբեջանական իշխանությունների համար, որոնք ավելի ու ավելի բացահայտ են հայտարարում Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը ռազմական ճանապարհով լուծելու իրենց վճռականության մասին:

Հաշվի առնելով այս ամենը, անհրաժեշտ ենք համարում, որ երկրի ճակատագրով մտահոգ քաղաքական յուրաքանչյուր ուժ իր սրբազան պարտքը համարի մեր երկրի էկոնոմիկայում, ֆինանսական, սոցիալական ոլորտներում առկա այն բոլոր խնդիրների վերհանումը, որոնց լուծումների ձգձգումը կարող է բացասաբար անդրադառնալ Հայաստանի անվտանգության ապահովման վրա: Ըստ որում, կարեւոր է, որ ստեղծված սոցիալ-տնտեսական բարդ իրավիճակի վերլուծումը դիտարկվի դրա շարժընթացի մեջ՝ անհրաժեշտ պարզաբանումներ տալով վերջին երկուսուկես տարում երկրի տնտեսական, ֆինանսատնտեսական եւ սոցիալական ոլորտների վիճակը բնութագրող հիմնական ցուցանիշների փոփոխությունների կապակցությամբ:

ԼԵՎՈՆ ՏԵՐ-ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԸ ՓՈՐՁՈՒՄ Է ԱՐԴԱՐԱՑՆԵԼ ԻՐ ՊԱՐՏՎՈՂԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

21-22.07.2010

Եվ այսպես, 2010թ.հուլիսի 17-ին կայացավ ՀՀ առաջին նախագահի՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի «վաղուց սպասվածե ելույթը ՀՀՇ 16-րդ համագումարում: Չթաքցնեմ, ելույթը անկեղծ էր եւ լակոնիկ, իսկ բարձրացված հարցերը՝ իրապես խիստ արդիական էին մեր ժողովրդի ու պետության համար: Հայտնում եմ իմ լիակատար համաձայնությունը Լևոն Տեր-Պետրոսյանի արտահայտած այն մտքի հետ, որ՝ «առավել կարևոր է վերհանել ու սառնասրտորեն արձանագրել այն ելակետային իրողությունները, որոնց հետ պարտավոր է հաշվի նստել ցանկացած պատասխանատու քաղաքական ուժ՝ լինի իշխանություն թե ընդդիմությունե: Այս եզրահանգումից էլ ելնելով՝ պարտքս եմ համարում տալ գնահատականներ այն սկզբունքային հարցադրումներին, որոնց հռետորն անդրադարձել է իր ելույթում: Դա համարում եմ խիստ անհրաժեշտ, քանի որ Հայ Ազգային Կոնգրեսն ու նրա առաջնորդն այսօր իրենց են վերապահում Հայաստանում գործող եզակի քաղաքական ընդդիմադիր ուժ լինելու իրավունքը: Ուստի, կարծում եմ, շատ կարևոր է, որ յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ հնչեցնի իր տեսակետներն այնպիսի հույժ արդիական խնդիրների շուրջ, ինչպիսիք են Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցը, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը: Դա առավել քան պահանջված է այսօր, երբ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանը մեծապես շարունակում է լինել մտահոգիչ, եթե չասենք՝ պայթունավտանգ: Դա էլ իր հերթին մեծավմասամբ պայմանավորված է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության առկայությամբ, հայ-թուրքական հարաբերությունների հարթման  գործընթացի սառեցմամբ, վրաց-աբխազական և վրաց-հարավօսական հարաբերությունների չթուլացող լարվածությամբ: Առանձնապես անհրաժեշտ է նշել նաև շատ անորոշ, միաժամանակ մեծ լարումով հղի այն իրավիճակը, որը ձևավորվում է Իրանի Իսլամական Հանրապետության շուրջ, հատկապես ս.թ. հունիսի 9-ին, ՄԱԿ-ի Անվտանգության Խորհրդի կողմից ընդունված արդեն իսկ չորրորդ բանաձևից հետո: Բանաձև, որը նախատեսում է էլ ավելի  խստացնել պատժամիջոցները Թեհրանի նկատմամբ՝ կապված երկրում իրականացվող միջուկային ծրագրերի հետ:

Ինչպիսի՞ ելակետային իրողություններ է առաջնային համարում ՀԱԿ առաջնորդը, որոնք՝ թելադրող են «Հայաստանի քաղաքական վարքագիծըե որոշելիս և, ամենակարևորը՝ ինչպիսի վտանգներ  են դարանակալում Հայոց պետականությանը:

Լևոն Տեր-Պետրոսյանը առաջնային է համարում այն, որ «Առանց Ղարաբաղի հակամարտության  և հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման  Հայաստանն անվտանգության, տնտեսական զարգացման ու ժողովրդագրական վիճակի բարելավման հեռանկար չունի, անկախ այն համգամանքից, թե ում ձեռքում կլինի իշխանության ղեկը: Այս պարզագույն ճշմարտության չգիտակցումն արդեն իսկ հանգեցրել է անշրջելի կորուստների, որոնցից ամենավտանգավորը վերջին տասներկու տարիների ընթացքում Հայաստանի և Ղարաբաղի  բնակչության թվաքանակի զգալի նվազումն է, ինչի հետևանքները, շուտափույթ լուծումներ չգտնելու պարագայում, աղետալի են լինելուե: Ըստ էության, ՀԱԿ-ՀՀՇ-ի առաջնորդը հայոց պետականության լինել-չլինելու հարցն ուղղակիորեն պայմանավորում է հայ-թուրքական հարաբերությունների նորմալացմամբ ու Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմամբ: Ուշագրավ է, որ այս պնդումը ճիշտ և ճիշտ կրկնում է Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Էրդողանի այն միտքը, որ նա արտահայտել էր 2009 թ. սեպտեմբերին թուրքական «Միլիեթե թերթին տված հարցազրույցում: Այդ հրապարակման մեջ վարչապետն ասել էր. «Հայաստանն այսօր վերապրում է դժվարին օրեր, գործնականում նա տնտեսություն չունի, տնտեսությունը կործանվում է և ամեն անգամ նրանք խնդրում են մեզ բացել սահմանը: …Հայաստանը շատ աղքատ երկիր է դրությունն այնտեղ գնալով վատանում էե: Միգուցե՞ Տեր-Պետրոսյանը նմանատիպ հայտարարությամբ իրեն պաշտոնից օտարելուց 12 տարի անց փորձում է ներքին և արտաքին լսարաններում արդարացնել իր տխրահռչակ պարտվողական քաղաքականությունը: