ԳՐԻԳՈՐ ՀԱՍՐԱԹՅԱՆԻ ՀԻՇԱՏԱԿԻՆ

Նա եկավ, որ լա՛վ անի իր գործը

19.10.2011, Հայաստանի հանրապետություն

Ես պատկանում եմ այն երեւանցիների սերնդին, որոնք սրտի առանձնակի թրթիռով ու ջերմությամբ են հիշում իրենց պատանեկության եւ երիտասարդության տարիները։ Մենք չենք պատկերացնում այդ ժամանակները հարազատ քաղաքից դուրս, հպարտանում ենք նրանով եւ այսօր սիրում ու փայփայում ենք այն ամեն լուսավորը, մաքուրը, ինչը կառուցվել եւ ստեղծվել է արդեն անցյալ XX դարի 60—70—ական թվականներին։ Ուրեմն, որտե՞ղ փնտրել Երեւանի հանդեպ սիրո եւ կապվածության, Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաքի եւ մեկս մյուսի հանդեպ մեր առանձնակի ակնածանքի ակունքները։ Եվ մեր քաղաքով հպարտ լինելու այս վիճակը հիմա, ավա՜ղ, պահպանվել է ոչ առաջին երիտասարդության երեւանցիների մեջ։
Ակամա հիշողությանդ մեջ արթնանում են մեր քաղաքի պատմության առանձնապես նշանավոր իրադարձությունները։ Եվ այն հեռավոր 60—70—ականների այդ պատմությունը, թվում է, ամեն օր հարստանում էր վառ, անմոռանալի իրադարձություններով։ Դրանք իրենց միասնության մեջ երեւանցիներին՝ լինեին նրանք հայեր, ռուսներ, ադրբեջանցիներ, քրդեր ու եզդիներ, ասորիներ, հույներ, ներկայացնում էին որպես մեկ միասնական ընտանիք, որպես մարդկանց հանրություն, որոնց միավորում էր սերն իրենց քաղաքի հանդեպ։ Ի՞նչն էր այդպես համախմբում քաղաքացիներին, ո՞վ էր նրանց այդքան ուժգին մտերմացրել քաղաքի ու մեկը մյուսի հետ։ Գուցե բեմի մեծագույն վարպետներ Հրաչյա Ներսիսյա՞նը, Վահրամ Փափազյա՞նը, Վաղարշ Վաղարշյա՞նը, Ավետ Ավետիսյա՞նը, թե՞ հիասքանչ Մետաքսյա Սիմոնյանը։ Էլ չեմ խոսում Ֆրունզիկ Մկրտչյանի, Խորեն Աբրահամյանի, Սոս Սարգսյանի մասին... Իսկ գուցե Երեւանի ձգողական ուժը թաքնված էր մեծ գեղանկարիչներից մեկի՝ Մարտիրոս Սարյանի անկրկնելի երանգներում կամ Գոհար Գասպարյանի ու Տաթեւիկ Սազանդարյանի թովիչ ձայներում։ Գուցե քաղաքին անկրկնելի ձգողականություն էին հաղորդում տաղանդաշատ մարդկանց՝ Արամ Մերանգուլյանի եւ Թաթուլ Ալթունյանի ղեկավարած կոլեկտիվների կենսուրախ երգն ու պա՞րը։
Իսկ գուցե կարոտում ենք Եղիշե Չարենցի, Ավետիք Իսահակյանի, Պարույր Սեւակի, Սիլվա Կապուտիկյանի, Հովհաննես Շիրազի ու Համո Սահյանի վեհ, միաժամանակ ե՛ւ ողբերգականությամբ, ե՛ւ կենսահաստատությամբ լի բանաստեղծություններին։ Չէ՞ որ նրանց պոեզիան այն ժամանակ պարուրում էր երեւանցիների, հատկապես՝ երիտասարդների սիրտն ու հոգին։  Գուցե թախծում ենք Առնո Բաբաջանյանի, Էդվարդ Միրզոյանի, Ալեքսանդր Հարությունյանի, Էդգար Հովհաննիսյանի, Կոնստանտին Օրբելյանի (իր հռչակավոր ջազ—բենդով) հոգեթով, ջերմ քնարականությամբ, միեւնույն ժամանակ էությունդ կլանող մեղեդիների կարոտով։ Գուցե իրենց քաղաքով երեւանցիների հրապուրվածությունը պայմանավորված էր քարի մեջ թաքնված այն սիմֆոնիայով, որը մեր վարդագույն քաղաքը տարբերում էր աշխարհի մյուս քաղաքներից ու մայրաքաղաքներից։ Իրենց քաղաքին սիրահարված նշանավոր ճարտարապետներ Ռաֆո Իսրայելյան, Մարկ Գրիգորյան, Ջիմ Թորոսյան, Արթուր Թարխանյան, Հրաչիկ Պողոսյան, Սպարտակ Խաչիկյան, շնորհաշատ գեղանկարիչներ Մինաս Ավետիսյան, Էդուարդ Իսաբեկյան, Գրիգոր Խանջյան, Հենրիկ Սիրավյան, Սլավա Պարոնյան, ինքնատիպ, տաղանդավոր երեւանցի Ռուդոլֆ Խաչատրյան...
Երեւանի այս եւ էլի շատ բնակիչներ՝ մարդիկ, որոնք արժանի են խորին ակնածանքի եւ պատիվ են բերում մեր ժողովրդին, բոլորը մեկ մարդու պես սիրահարված էին իրենց արեւաշող Երեւանին։ Իրենց բազմակողմ ստեղծագործությամբ նրանք ոգի էին հաղորդում մեր քաղաքին, վեհություն տալիս նրան, լցնում այն ահռելի հոգեւոր եւ մտավոր լիցքով։ Այսօր, 40—50 տարի անց ակամա հարց ես տալիս. գուցե սրանք զուտ անձնական տպավորություննե՞ր են դպրոցական եւ ուսանողական տարիներիս Երեւանի մասին, երբ նոր—նոր մեծ կյանք էի մտնում այն տարիներին հսկայական, մեծ ու պաշտպանված մի երկրում, որի անունն էր Խորհրդային Միություն։ Այս հարցերին պատասխանել օգնեցին մեր այդ նույն համաքաղաքացիները։ Եվ այսպես, 1989թ. նոյեմբերին, Երեւանի քաղաքապետի պաշտոնից Գրիգոր Հովհաննեսի Հասրաթյանին (ըստ իս՝ ժողովրդական դեպուտատների Երեւանի քաղխորհրդի գործկոմի լավագույն նախագահը Հայկական ԽՍՀ ողջ պատմության ընթացքում) խիստ անտեղին հեռացնելուց 14 տարի հետո, Հայաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի բյուրոն ինձ երաշխավորեց Երեւանի քաղաքապետի պաշտոնի համար։