ՄԻՍԱԿ ԴԱՎԹՅԱՆԻ ելույթը

ընտրողների հետ ՀՀ ԱԺ «Ազգային Միաբանություն» խմբակցության

պատգամավորների հանդիպման ժամանակ

28.10.2004, Կինոյի տուն

Միջազգային ասպարեզում տեղի են ունենում աշխարհաքաղաքական խորը տեղաշարժեր, որոնք, անկասկած, անդրադառնում են նաև մեր հանրապետության բոլոր գործընթացների վրա: Այս տեսակետից առանձնահատուկ նշանակություն ունի կառուցվող Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղը, որը միլիարդների օգուտներ է բերելու ոչ միայն Ադրբեջանին, այլ նաև Վրաստանին, Թուրքիային և արևմտյան մի շարք պետությունների: Այդ նավթամուղի անվտանգ շահագործման մեջ շահագրգռված երկրների կողմից մեր տարածաշրջանը հատուկ ուշադրության է արժանանում: Նշվում է, որ այստեղ կա ահաբեկչական ակտերի, զենքի վաճառքի և թմրանյութերի տարածման վտանգ: Այս հարցերում շահագրգիռ երկրների խնդիրները համընկնում կամ հակասում են և, ուստի, մեր հանրապետության համար անբարենպաստ և նույնիսկ վտանգավոր վիճակների առաջացման հնարավորություններ կան: Մենք կարող ենք ուշադրություն չդարձնել ԱՄՆ-ի զինվորական սահմանափակ կոնտինգենտ Իրանի հետ Ադրբեջանի սահմանամերձ գոտի մտցնելու պատրաստությունների վրա, թեկուզ այն առումով, որ այդ գոտին ազատագրված է մեր ազատամարտիկների արյան գնով և գտնվում է Լեռնային Ղարաբաղի իշխանությունների հսկողության ներքո: Առանց այս և աշխարհաքաղաքական մի շարք այլ տեղաշարժերի առումով մեծ կարևորություն ունեցող փաստերի խորը վերլուծության և համապատասխան եզրահանգումների՝ հնարավոր չէ ապահովել մեր երկիրը ամեն տեսակի անակնկալներից, որոնք կարող են լինել անգամ խիստ ծանր: Ճիշտ է, պրոբլեմն անչափ բարդ է, բայց, այնուամենայնիվ, պետք է այս հարցերում ունենալ հստակ պատկերացում և գործողությունների ծրագիր: Ցավոք, պետք է արձանագրենք, որ այս հարցում ևս իշխանությունները, մեղմ ասած, ցուցաբերում են դանդաղկոտություն: Մյուս կողմից «Ազգային Միաբանություն կուսակցության» նախագահ Արտաշես Գեղամյանի այս ուղղությամբ կատարած վերլուծական խորը աշխատանքը հայտնի է լայն հասարակությանը մի շարք հրապարակումներով և ելույթներով: Առանձնահատուկ պետք է նշել Ա.Գեղամյանի ելույթը ս/թ հոկտեմբերի 8-ին Եվրախորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի լիագումար նստաշրջանում, որը, ինչպես և սպասվում էր, գտավ լայն արձագանք: Ելույթը մեր ժամանակների մարդկության ամենաահավոր չարիքի՝ ահաբեկչությունը ծնող բուն պատճառների և այն կանխելու իրատեսական միջոցների մասին էր: Ելույթը հիմնված էր փաստերի խորը վերլուծության վրա և արվող հետևություններն անչափ հավասարակշռված էին: Այն հիմնականում երկու քաղաքակրթությունների երկխոսության անհրաժեշտության մասին Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահի առաջարկության նկատմամբ մեծ տերությունների ղեկավարների կողմից պատշաճ ուշադրության բացակայության և նույնիսկ անտարբեր վերաբերմունքի դատապարտումն է: Նման երկխոսության ճանապարհին մեծ խոչընդոտ են փաստերի կեղծումը, սուտը և երեսպաշտությունը: Եվ այդ դիրքերից Ա.Գեղամյանն ոչնչացնող քննադատության ենթարկեց Ադրբեջանի պատվիրակին, որը Հայաստանին ագրեսիայի մեջ մեղադրելու և մյուս կողմից արցունքներ հոսեցնել ֆաշիզմի կողմից հրյաների նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության կապակցությամբ: Ինչպիսի՞ երեսպաշտություն: Մինչդեռ երկխոսության գնալու արդյունավետ առաջին քայլը կարող է լինել պատմական այն փաստի ընդունումը, որ Ղարաբաղը տասնյակ հարյուրամյակների ընթացքում եղել է և կա հնագույն քրիստոնեական քաղաքակրթությունը ներկայացնող հայ ժողովրդի պատմական հայրենիքի մեկ մասը:

Ա.Գեղամյանն իր այդ ելույթով և դրան հաջորդած մի քանի հրապարակումներով ապացուցեց, որ հայրենիքին վերաբերող հիմնահարցերում մենք միասնական ենք և անզիջում, որ «Ազգային Միաբանություն կուսակցության» համար խորթ և անթույլատրելի են քաղաքական շահարկումները: Ուրեմն, ինքնանպատակ չէ իշխանափոխության անհրաժեշտության պահանջը, որը բխում է մեր ժողովրդի առջև ծառացած նոր խնդիրները լուծել կարողացող իշխանություն ունենալու կենսական անհրաժեշտությունից: Իսկ իշխանությունները կարող են այդպիսին լինել միմիայն ժողովրդավարական սկզբունքներով, առանց ընտրակեղծիքների և արդարացի ընտրություններով կազմավորված լինելու դեպքում: Հենց դա էլ հնարավորություն կտա հաղթահարել հանրապետությունում խոշոր չափերի հասած կոռուպցիան, մարդու իրավունքների ոտնահարման բազմաթիվ դեպքերը: Բարձր ամբիոններից անընդհատ խոսվում է աշխատանքային տեղերի շատացման և ընդհանրապես ժողովրդի բարեկեցության բարձրացման վերաբերյալ: Սակայն ինչպե՞ս է լինում, որ այդ ամենը չի անդրադառնում մարդկանց բարեկեցության վրա: Ավելին, օրեցօր նրանց ապրուստը դժվարանում է սննդամթերքի, ամենաանհրաժեշտ ապրանքների և ծառայությունների սակագների անընդհատ բարձրացմանը զուգահեռ: Եթե իշխանություններն «աներևույթ բարեկեցության բարձրացման» մասին հայտարարություններ են անում, նշանակում է նրանք չեն տեսնում ժողովրդի վիճակը ռեալ բարելավելու ճանապարհներ, նշանակում է նրանք սպառել են իրենց: Միգուցե, նոր կառուցված ռեստորանների, սրճարանների և խաղատների արտաքին փայլն է կուրացրել և զրկել մեզ զգալու, որ այդ կառույցներն անմատչելի են ժողովրդի գերակշռող մասի համար: Չէ՞ որ ժողովրդին են պատկանել, նրան են ծառայել այդ կառույցների համար հատված հազարավոր ծառերն ու ոչնչացված մարգագետինները: Ո՞վ է, ի վերջո, պատասխան տալու երկրի բնապահպանությանը հասցվող կործանարար վերաբերմունքի համար: Ամենաթողության տիրող իրավիճակը հուսահատեցնում և թևաթափ է անում մարդկանց: «Աներևույթ հաջողությունների» փոխարեն անհրաժեշտ է ժողովրդին ասել ճշմարտությունը և նրա ուժերը նպատակուղել կարևորագույն խնդիրների լուծման համար: Մեր ժողովուրդն ունակ է մեծ զոհողությունների, եթե հավատա այդ մեծ գործերին, ժողովրդին կոչ անող և առաջնորդող իշխանություններին: Այդպիսին կարող է լինել, կրկնում եմ, միմիայն ժողովրդավարական սկզբունքներով ընտրված և ժողովրդի սերն ու վստահությունը վայելող իշխանությունը: Միայն այդպիսի իշխանությունը կարող է կոնսոլիդացնել և նպատակամղել ժողովրդի առաջադիմական ուժերը մեր երկրի առջև ծառացած բարդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ:

ԱՐԱՅԻԿ ՍԻՄՈՆՅԱՆԻ ելույթը

ընտրողների հետ ՀՀ ԱԺ «Ազգային Միաբանություն» խմբակցության

պատգամավորների հանդիպման ժամանակ

28.10.2004, Կինոյի տուն

Հարգելի լսարանին ուզում եմ հարցնել. գիտեք, արդյոք, թե ինչո՞ւ է հայկական տարբերակում հայտնի բժիշկը կոչվում քիթ-կոկորդ-ականջի, իսկ ռուսական տարբերակում՝ “ականջ-կոկորդ-քիթ”: Որովհետև վերջիններս նախ լսում են, հետո՝ խոսում, վերջում՝ քիթը մտցնում, իսկ մերոնք սկզբում քթներն են խոթում, հետո՝ խոսում կամ գոռում և վերջում միայն՝ լսում:

Նույնպիսի անալոգիայով, եթե համեմատենք օրենսդրական բարձրագույն մարմնի անվանումը տարբեր ազգերի մոտ, ապա կտեսնենք, որ parliament բառն առաջացել է ֆրանսերեն parler բառից և նշանակում է խոսել, ու ենթադրում է այն տեղը, որտեղ հավաքվում են ժողովրդի ընտրյալներն ու խոսում նրա պրոբլեմներից, որոշումներ կայացնում: Ռուսաստանում նույնատիպ մարմինը կոչվում է Դումա, որն էլ առաջացել է մտածել բառից. սրանք էլ մտածում են իրենց ընտրած ժողովրդի մասին: Մեզ մոտ այն կոչվում է խորհրդարան. դուրս է գալիս, որ սրանք այստեղ հավաքվել են խորհուրդ տալու կամ, միգուցե, իրենց են խորհուրդ տալիս, մասնավորապես, թե ինչպես քվեարկեն: Մի խոսքով՝ ճառ ասողներ են, զանգ կախող չկա:

Աշխարհում չկա մի երկիր, որի կառավարման ձևը նախագահական կամ նույնիսկ կիսանախագահական հանրապետություն է և որի պառլամենտում ձևավորվի կոալիցիա: Կոալիցիան ձևավորվում է պառլամենտական հանրապետություններում, երբ պառլամենտում ոչ մի կուսակցություն մեծամասնություն րի կազմում և ի զորու չէ կառավարություն կազմել: Մեր դեպքում կոալիցիան կազմվել է զուտ իշխանություն ձևավորելու համար, և դժվար է պատկերացնել ավելի այլասերված կառույց, որտեղ գործում է՝ «Ով մեզ հետ չէ, թշնամի է» սկզբունքը: Ի՞նչ ընդհանրություն կարող են ունենալ մի կողմից իրենց ազգային պահպանողական հռչակած, մյուս կողմից՝ սոցիալիստական և երրորդ կողմից հայտնի չէ թե որ ուղղվածության կուսակցությունները:

Այսօրվա ճակատագրական այն մարտահրավերները, որոնք նետված են մեր ազգին ու պետությանը, պահանջում են ավելի քան պատասխանատու իշխանություն: Իսկ ո՞ւր է այն մեզ մոտ: Ոչ միայն չկա ռազմավարական, այլև մարտավարական ծրագրերի ընդհանրացման փորձ, ավելին, այդպիսինները իսպառ բացակայում են: Փոխարենն առատ են իրար կծոցներն ու վարկաբեկիչ ինֆորմացիայի արտահոսքը: Սա նրան արվամոլ է ասում, նա սրան՝ կաշառակեր, նա էլ նրան՝ դավաճան կամ աղանդավոր:

Եկեք իրերը կոչենք իրենց անուններով. մեծ աղմուկ է բարձրացել, այսպես կոչված, «Եհովայի վկաների» պետական գրանցման շուրջ: Մեկը չկա, որ հավանություն տա այս աղանդի գրանցմանը: Իրարից բարձրախոսը խլելով՝ դատապարտում են սրանց ազգակործան ու քայքայիչ գործունեությունը, մատնանշում ագրեսիվ քարոզչությունն ու մարդու անձնական կյանքին միջամտելու համառ փորձերը, որոնք շատ հաճախ հաջողությամբ են պսակվում: Միաժամանակ տրտնջում են, թե ի՞նչ անենք, Եվրոպայի առջև պարտավորություն ենք վերցրել: Ի՞նչ է, պարտավորություն ենք վերցրել քայքայել մեր ընտանիքներն ու պետությունը, որի պաշտպանությունից ուղղակիորեն հրաժարվում են վերոհիշյալ «վկաները»: Մինչդեռ, ցանկության դեպքում, կարելի էր շատ հանգիստ մերժել դրանց գրանցումը, քանի որ խախտվում են ՀՀ Սահմանադրության միանգամից մի քանի հոդված. այսպես, հոդված 17՝ կյանքի իրավունք, հոդված 47՝ մասնավոր կյանքի պաշտպանվածություն, հոդված 23՝ յուրաքանչյուր ոք ունի մտքի, խղճի և դավանանքի ազատության իրավունք: Մինչդեռ ագրեսիվ քարոզ է կատարվում դավանափոխության նպատակով: Կամ հոդված 44. «Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները և ազատությունները կարող են սահմանափակվել միայն օրենքով, եթե դա անհրաժեշտ է պետական և հասարակական անվտանգության, հասարակական կարգի, հանրության առողջության ու բարքերի, այլոց իրավունքների և ազատությունների, պատվի ու բարի համբավի պաշտպանության համար»: Եվ այսքանից հետո, ի վերջո, ինչո՞ւ գրանցեցին «վկաներին», թե՞ այդ «պարտավորություն» հորջորջվողը վեր է մեր Սահմանադրությունից: Ոչ, պատասխանը շատ պարզ է: Միգուցե փողը առան՝ գրանցեցին. իզուր չէ, որ այդքան խոսվում է «Եհովայի վկաների» անհամրելի հարստությունների մասին: Դե, պայքարե՛ք կոռուպցիայի դեմ: Ինչպես ասում են՝ ծիծաղելի կլիներ, եթե այդքան տխուր չլիներ:

Միթե՞ չենք հասկանում, որ առջևում անդունդ է, հեռանկարի բացակայությունը կործանում է ազգը: Մինչդեռ «Ազգային Միաբանությունը» դեռևս 2 ու կես տարի առաջ է հանրության դատին ներկայացրել իր Հակաճգնաժամային ծրագիրը, որտեղ կետ առ կետ տրված են երկրի հեռանկարներն ու դրանց հասնելու ուղիները: Կուսակցության ընդերքում է ստեղծվել Ազգային անվտանգության հայեցակարգը, ուր լրջորեն ներկայացված ու վերլուծված են այն բոլոր մարտահրավերներն ու արգելքները, որոնք խանգարում են մեր ազգի ու պետականության գոյությանն ու զարգացմանը, նշված են դրանց հաղթահարման ուղիները: Հայեցակարգ, որ մինչև հիմա չունի մեր պետությունը և որի ստեղծման վրա, իբր թե, աշխատում են տասնյակ ու հարյուրավոր ձրիակերներ, իսկ ո՞ւր է արդյունքը: Բայց եկեք չծանրանանք իրենց արդեն իսկ լիովին սպառած իրողությունների վրա:

Մենք առաջ ենք քաշել Հայրենասիրության դոկտրինան, որն ենթադրում է Հայաստանի բոլոր շրջանների և հատկապես սահմանամերձ բնակավայրերի ակտիվ բնակեցում և ժողովրդի արմատավորում: Հայրենիքն ու պետությունն իր ներսում ապրող մարդկանցով է հզոր, որոնք այնտեղ տուն են կառուցել, ծառ տնկել և զավակ ունեցել:

Էլ չեմ խոսում կուսակցության առաջնորդ Արտաշես Գեղամյանի ավելի քան բեղմնավոր գործունեության մասին եվրոպական ատյաններում, որտեղ նա բոլորովին վերջերս քաղաքագիտական ու բարոյագիտական դաս տվեց ինչպես մեր հակառակերդներին, այնպես էլ լսելի դարձրեց եվրապատգամավորների համար մեր դիրքորոշումներն ու հստակ կեցվածքը միջազգային ահաբեկչության դեմ: Նա առաջինն էր, որ Եվրախորհրդի առջև բարձրացրեց քաղաքակրթությունների երկխոսության անհրաժեշտությունը, քանզի դա է միակ ճանապարհը միջազգային հարաբերություններում էսկալացիայի հաջորդ, ավելի սպառնալից շրջապտույտից խուսափելու համար: Մինչդեռ մենք գտնվում ենք քաղաքակրթությունների հնարավոր բախման հենց կիզակետում և թե ինչ աղետալի հետևանքներ կարող է դա մեզ բերել, չի կարելի անգամ պատկերացնել: Իսկ մեր իշխանությունները զբաղված են միկրոինտրիգներով ու «ժամանակ չունեն» այսպիսի մանր հարցերի մասին մտածելու...

Ուզում եմ հատուկ ընդգծել. «Ազգային Միաբանությունը» հստակ գիտակցում է իր առաքելությունը, իր պարտքը՝ պաշտպանելու ազգային շահը և ստանձնելու պատասխանատվությունը: «Ազգային Միաբանությունը» ներկայացրել է ՀՀ Սահմանադրության, Ընտրական օրենսգրքի բարելավված տարբերակներ: Ո՞ւր է քաղաքական բանավեճը, կարծիքների բախումը, որից սկիզբ է առնում ճշմարտությունը: Քար լռություն: Միայն ինտրիգներ, վարկաբեկում և կոմպրոմատներ, ձևական կոչեր ընդդիմությանը՝ խորհրդարան վերադառնալու: Այս պառլամենտը, որն իրեն սպառել էր դեռ ստեղծման պահից, երբեք չի կարող ադեկվատ պատասխանել այսօրվա մարտահրավերներին, այն ձևավորվել է սոսկ յուրայիններին պաշտոններ ու «մարշրուտնու» գծեր բաժանելու համար:

Ամենայն պատասխանատվությամբ հայտարարում եմ, որ այսօր կա այն կուսակցությունը, որն իր մտավոր, ինտելեկտուալ, կազմակերպչական կարողություններով, իր հզոր ներուժով ու բազմահազար համակիրներով ի զորու է ստանձնել հայրենի երկրի իշխանությունը և գործել միմիայն ազգային շահի առաջնայնությունից ելնելով: Մենք քաջ գիտակցում ենք ազգային շահը: Վերջինս էլ հենց այն հրամայականն է, որը մեզ առաջնորդում է, առաջնորդելու է միշտ և այդ շահից է բխում նախ և առաջ ազգային առողջ բոլոր ուժերի միաբանությունը: Ուզում եմ հատուկ ընդգծել. հասարակության առողջ ուժերի համախմբումն ու միաբանումն ի փառս զարգացման և մարտահրավերների դիմակայման՝ ահա առաջընթացի ելքն ու ուղին: Եվ հակառակը. հասարակությանն ու ժողովրդին պառակտելը Հայրենիքի դավաճանություն է: