ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՉԻՆՉ ՉԻ ԲԱՑԱՌՈՒՄ

22-28.03.2002

Մեր թղթակցի հարցերին է պատասխանում «Ազգային միաբանություն» կուսակցության նախագահ Արտաշես Գեղամյանը

Նույն երկրապահական թևը, ի պատիվ իրենց, հրապարակավ ապաշխարանք խնդրեց ժողովրդից` խոստովանելով, որ այո, կեղծել են նախագահական ընտրությունները, այո, տասնյակ հազարավոր քվեաթերթիկներ են գցել քվեատուփի մեջ: Նրանք մեղանչել են ժողովրդի առաջ, ընդունել սեփական սխալները և, համոզված եմ, որ դա արել են խղճի մտոք:

- Առաջիկա ընտրություններին ձեր կուսակցությունը միայնա՞կ է մասնակցելու, թե՞ որևէ նախընտրական դաշինքի կազմում:

-  Արդեն պատրաստ է մեր կուսակցության հակաճգնաժամային ծրագրի հայեցակարգը, և ընտրությունների նախաշեմին կհրապարակենք այն`կոչ անելով բոլոր քաղաքական ուժերին` ծանոթանալ այդ հայեցակարգին և  հայտնել իրենց գնահատականներն ու վերաբերմունքը: Եթե գտնվեն քաղաքական ուժեր, որոնք հավանության կարժանացնեն այդ հայեցակարգը, և որոնց առաջարկներն ու դիտողությունները ընդունելի կլինեն մեր կուսակցության համար, ապա համագումարում կբարձրացնենք հնարավոր միավորումների ստեղծման հարցը: Չեմ բացառում դաշինքների ստեղծումը հատկապես նախագահական ընտրությունների ժամանակ: Ավելին համոզված եմ, որ հասարակության պահանջն է, որպեսզի հանրապետության բոլոր քաղաքական ուժերը համախմբվեն նոր թեկնածուի շուրջ, որովհետև Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտոնավարության անցած 4 տարիները, ցավոք, ապացուցեցին, որ լավ պատերազմելը դեռ չի նշանակում լավ կառավարել նաև խաղաղ պայմաններում. կան թվեր, որոնք լուրջ մտահոգության տեղիք են տալիս: Մասնավորապես, անցած 5 տարիների ընթացքում ավելի քան 160 հազարով կրճատվել են աշխատատեղերը, միայն անցյալ տարվա ընթացքում 57 տոկոսով աճել են մինչև 14 տարեկան երեխաների` թոքախտով հիվանդության դեպքերը ...

- Կներեք, բայց ժամանակին քննադատում էիք նաև Արամ Սարգսյանի գլխավորած կառավարության գործունեությունը, որի հետ այսօր դաշնակցում եք...

- Արդեն 8 տարի է, ինչ ապացուցում եմ, որ Հայաստանում վարվող տնտեսական քաղաքականությունը տանում է դեպի փակուղի, դա մի քաղաքականություն է, որից հրաժարվել են դրա հիմնադիր հայրերը` Արժույթի միջազգային հիմնադրամը և Համաշխարհային բանկը: Այո, քննադատել եմ վարվող տնտեսական քաղաքականությունը, բայց դրա հետ մեկտեղ այլընտրանքային ծրագրեր առաջարկել, սոսկ քննադատություն չի եղել: Մի բան է` քննադատես այս կամ այն բնագավառում այս կամ այն քաղաքական գործչի կողմից առաջարկված քաղաքականությունը, մեկ ուրիշ բան` օրենքի գերիշխանություն հաստատելու հիմնահարցերում լինես համախոհ: «Հանրապետություն»  և Հայաստանի ժողովրդական կուսակցությունների հետ համատեղ ժամանակին ստորագրել ենք կոչի ներքո, ուր տրված են կոնկրետ խնդիրների վերաբերյալ մեր գնահատականները, և մինչև օրս էլ հավատարիմ եմ մնում կոչի բովանդակությանը: Ինչ վերաբերում է հնարավոր դաշինքներին, ապա այո, հնարավոր եմ համարում թե «Հանրապետություն»  կուսակցության, թե ՀԺԿ-ի, թե «Սոցիալիստական Հայաստան»  միավորման հետ ամուր, կուռ դաշինքի ստեղծումը, որը կձևավորվի  ոչ թե ընդդեմ, այլ հանուն ՀՀ դինամիկ զարգացման և կառաջնորդվի հակաճգնաժամային ծրագրով: Ինչու չէ, եթե գործնական առաջարկներ լինեն, իսկ ես համոզված եմ, որ այդպիսիք կլինեն թվարկածս կուսակցությունների և միավորման կողմից, ապա կարող ենք նաև ընդհանուր ծրագրով հանդես գալ: Ավելին, չեմ բացառում, որ ընդհանուր ծրագրին մասնակից դառնան նաև այն կուսակցությունները, որոնք դեռ երկմտանքի մեջ են, բայց ի դեմս իրենց շարքերի, գտնում են, որ ՀՀ նախագահ Քոչարյանի կողմից իրականացվող քաղաքականությունը կործանարար է:

- Բայց այնպիսի մի կարևորագույն հարցի առթիվ, ինչպիսին պետության կառավարման ձևն է, դուք և «Հանրապետություն» կուսակցությունը ունեք խիստ հակադիր մոտեցումներ: Սա չի՞ նշանակում, որ այդ դաշինքը, այնուամենայնիվ, ձևավորվել է ոչ թե հանուն ինչ-ինչ գաղափարների, այլ ընդդեմ նախագահի:

- Սահմանադրության հնարավոր տարբերակների վերաբերյալ իմ մոտեցումը, ցավոք միակողմանի է մեկնաբանվում: Ընդունման գրեթե առաջին իսկ օրվանից գործող Սահմանադրությունը չի կիրառվել, կոպտորեն ոտնահարվել են սահմանադրական հիմնադրույթները, ուստի, նախևառաջ, անհրաժեշտ է եղած Սահմանադրությունը իր բոլոր արարիչ հնարավորություններով լիարժեք գործի դնել, տեսնել` սահմանադրական  որ դրույթն է խոչընդոտում երկրի զարգացմանը, ապա նոր անդրադառնալ այդ դրույթի բարփոխմանը: Մինչդեռ, դա չենք արել: Սահմանադրության ո՞ր դրույթն է խանգարում կլանների դեմ անողոք պայքար մղելու, ընտրական կեղծիք կատարողների ձեռքը ժամանակին բռնելու և անարգանքի սյունին գամելու համար: Չկա այդպիսի դրույթ: Իսկ ԱՄՆ պետդեպարտամենտը այս էլ երկրորդ տարվա իր զեկույցում գրում է, որ 98թ. նախագահական ընտրություններում 100 հազար  քվեաթերթիկ է կեղծվել... Այսինքն` արդի խնդիրների լուծմանը հետամուտ լինելու փոխարեն, միտումնավոր հրապարակ են նետել սահմանադրական բարեփոխումների հարցը` քաղաքական ուժերին հերթական անգամ միմյանց դեմ հանելու, գզվռտոց ստեղծելու համար, որպեսզի հանրությանը ասեն, թե տեսեք` կուսակցություններն իրար միս են ուտում, արդյո՞ք կարող են արարիչ գործունեությամբ զբաղվել:

- Ներեցեք, բայց իմ հարցը բոլորովին այլ էր. հայտարարել եք, որ կողմնակից եք նախագահական կառավարման ձևին, մինչդեռ «Հանրապետություն» կուսակցությունը նախընտրում է խորհրդարանականը: Այսինքն` սկզբունքային հարցերում ունեք տարաձայնություններ...

- Ձեր ասածի մեջ կա տրամաբանություն, բայց պատահական չէ, որ զրույցի սկզբում կարևորեցի հակաճգնաժամային ծրագրի ծնունդը: Թվարկված կուսակցությունների կողմից դրա վերամշակվելուց հետո կխորհրդակցենք, թե գործող Սահմանադրության պայմաններում հնարավո՞ր է իրագործել այդ ծրագիրը: Եվ եթե իմ գործընկերները հիմնավորեն, որ այն ավելի դյուրին` կյանքի կկոչվի խորհրդարանական հանրապետության պայմաններում, ապա, ինչու չէ, կարելի է նաև վերանայել:

- Այսինքն` բացառված չէ, որ կո՞ղմ արտահայտվեք խորհրդարանական կառավարման ձևին:

- Իհարկե չեմ բացառում. քաղաքականության մեջ նպատահարմարությունից պետք է ելնել (պետական շահերի առումով):

- Նախագահական ընտրություններում առաջադրելու՞ եք Ձեր թեկնածությունը:

- Դա ես չեմ որոշելու, այլ նախևառաջ, մեր կուսակցության համագումարը: Եվ հետո, դա չենք համարում թիվ մեկ խնդիրը, այլ քաղաքական ուժերի համախմբումը հակաճգնաժամային ծրագրի շուրջ, որից հետո արդեն նրանք, բնականաբար, հանդես կգան իրենց առաջարկություններով:

- Ալբերտ Բազեյանն արդեն հայտարարել է, որ եռյակը թեկնածու չունի: Ասել է թե` ի դեմս Ձեզ, չեն տեսնում նախագահի այն թեկնածուին, որին կպաշտպանեն նախագահական ընտրություններում: Ձեր մեկնաբանությունը:

- Այդ հարցը նրան պետք է ուղղեք: Ես տողատակեր չեմ տեսնում այստեղ: Համոզված եմ, որ «Հանրապետություն»  կուսակցությունը լրջագույնս է մոտենում այս հարցին և կկայացնի իր որոշումը, որը արժանի կլինի ամենալուրջ քննարկման:

- Հրապարակավ կարևորում եք արդար ընտրությունների անցկացումը: Ավելին, դեռևս 2000 թվականին հայտարարել եք. «Հոկտեմբերի 27-ի» արմատները պետք է փնտրել նաև 1995թ. ԱԺ անարդար ընտրությունների և նրա կեղծված արդյունքների մեջ: Ճգնաժամը խորացավ 1996թ., երբ, փաստորեն, տեղի ունեցավ առաջին հեղաշրջումը` զինյալ մարդկանց ներգրավմամբ», բայց այսօր պատրաստվում եք ընտրությունների մասնակցել նշյալ կեղծիքներին մասնակցած երկրապահից ձևավորված կուսակցության հետ: Այդպիսով չե՞ք դավաճանում ձեր սկզբունքներին:

- 1995 թվականից անցել է արդեն 7 տարի: Քաղաքական զարգացումներն այնպիսին են, որ այս ժամանակահատվածում քաղաքական ուժերը, կուսակցությունները կարող են հիմնովին վերանայել նախկինում որդեգրած իրենց իսկ քաղաքականությունը: Մասնավորապես, նույն երկրապահական թևը, ի պատիվ իրենց, հրապարակավ ապաշխարանք խնդրեց ժողովրդից` խոստովանալով, որ այո, կեղծել են նախագահական ընտրությունները, այո, տասնյակ հազարավոր քվեաթերթիկներ են գցել քվեատուփի մեջ: Նրանք մեղանչել են ժողովրդի առաջ, ընդունել սեփական սխալները և, համոզված եմ, որ դա արել են խղճի մտոք: Բոլոր հիմքերն ունեմ հավատալու և հավատում եմ, որ նրանք հնարավոր ամեն ինչ կանեն, որպեսզի առաջիկա ընտրություններն անցնեն ազնիվ, արդար, ազատ ու թափանցիկ:

Սոնա Տրուզյան